Jak pomóc osobie jąkającej się?

Traktuj osobę jąkającą się jak partnera w rozmowie i uważnie go słuchaj. Zaakceptuj sposób wyrażania się osób jąkających się. Nie przerywaj i nie mów za osobę jąkającą się (to oznaka zniecierpliwienia i ubezwłasnowolnienia). Nie okazuj zdenerwowania, politowania i gniewu, pozwól skończyć wypowiedź. Utrzymuj kontakt wzrokowy w czasie rozmowy.

Rady dla rodziców:

Co należy robić, jak pomóc dziecku jąkającemu się?

Obserwować w jakich sytuacjach jąkanie nasila się, czy ma charakter stały, czy przejściowy? Wzmocnić poczucie bezpieczeństwa. W domu i w otoczeniu zadbać o spokojną atmosferę. Słuchać cierpliwie, co dziecko ma do powiedzenia, bez polecenia powtórzenia. Zadbać o prawidłowy wzorzec mowy, mówić spokojnie bez pośpiechu, łagodnie. Zachęcać do śpiewu. Poświęcić dziecku więcej czasu na wspólne zabawy, spacery itp. Zapoznać się z literaturą na temat jąkania. Ograniczyć oglądanie TV, słuchanie głośnej muzyki, oglądanie bajek wyzwalających strach i agresję. Ograniczyć uwagi krytyczne i kary.

Czego nie robić?

Nie robić z jąkania problemu rodzinnego! Nie kierować uwagi dziecka na jego sposób mówienia. Unikać uwag typu: „Mów wolniej”, „Powtórz jeszcze raz”, „Nie denerwuj się”. Nie diagnozować nazywając każdą niepłynność jąkaniem. Nie zawstydzać, nie wyśmiewać, nie okazywać zniecierpliwienia. Nie omawiać przy dziecku jego niepłynności w mówieniu.

Rady dla nauczycieli:

Jak pomóc jąkającemu się ?

Mówić do jąkającego się spokojnie i wolno!. Nie wyłączać dziecka z aktywności klasowej. Pomagać w budowaniu poczucia własnej wartości, dostrzegać pozytywne cechy. Nie robić z jąkania problemu, ani ośrodka zainteresowania. Pozwalać uczniowi wybrać formę wypowiedzi ustną lub pisemną. Być wzorem poprawnej wymowy. Zachęcać do krótkich, ustnych odpowiedzi w klasie. Indywidualizować proces uczenia. Unikać „ wyrywania” na środek, czytania i liczenia na czas. Unikać „ wyrywania” na środek, czytania i liczenia na czas. Umożliwiać czytanie i recytacje wierszy w parze. Stosować formę odpowiedzi pisemnej na tablicy. Zapoznać uczniów w klasie z problemem jąkania, aby wyzwolić w nich tolerancję i chęć pomocy.

Rady dla osoby jąkającej się:

Spróbuj pojąkać się świadomie i poobserwuj siebie – co robisz, jak wyglądasz, w której części ciała odczuwasz napięcia?
Ucz się różnych sposobów „wychodzenia z bloków”, z zacięć np.: Wyśpiewaj sylabę, wyraz. Rozpoczynaj wypowiedź od lekkiego chuchnięcia. Nie trwaj w „bloku”- zrób pauzę i na nowo rozpocznij wymowę, pomóż sobie gestem, ruchem, wyobraźnią. Codziennie czytaj głośno i zarazem obserwuj swoje wargi, zęby, język, oddech, słuchaj swojego głosu. Nie unikaj słów “trudnych”, trenuj ich wymowę w różnych sytuacjach. Codziennie pytaj na ulicy nieznajomych np. Która jest godzina?”, pytaj w sklepie, telefonuj na informację PKP, PKS , załatwiaj sprawy w urzędach. Pierwszy rozpoczynaj rozmowę, ćwicz się w mówieniu – w szkole, w pracy, na spotkaniach towarzyskich itd.
Pracuj nad sobą, nad swoimi myślami – tzn. nie dopuszczaj myśli takich jak: „ Na pewno znowu zająknę się”; „Jestem nieudacznikiem” – zastąp je takimi: „Jestem wytrwały”; „Radzę sobie w każdej sytuacji”; „Lubię mówić”; „Lubię siebie” itp. Myśl dobrze o sobie i innych. Bądź życzliwy i ufaj sobie. Naucz się odprężać, uspakajać, myśleć o jednej, a nie o wielu rzeczach naraz. Staraj się zawsze mówić rozważnie, niezależnie od tego, czy jąkanie występuje, czy nie. Wszystkie zmiany w swoim życiu wprowadzaj powoli. Nie musisz ukrywać jąkania to nie zaraźliwa choroba. Podejmuj ryzyko rozmowy. Jąkaj się otwarcie i nie staraj się ukrywać faktu, że jesteś osobą jąkającą się. Twoja otwarta postawa i pozytywny obraz własnej osoby pozwoli uwolnić się od strachu. Próbuj mówić tak dużo i tak często, jak to jest możliwe. Do swojego zacinania podejdź, jak do każdej innej trudności, z którą należy sobie radzić. Nie zrzucaj na jąkanie swoich niepowodzeń w szkole, w domu, w pracy, ale raczej doszukuj się przyczyn w swoim przygotowaniu, nastawieniu i w tym zakresie próbuj się zmienić. Rozwijaj swoje zainteresowania, bądź atrakcyjny dla otoczenia w wybranej przez siebie dziedzinie, a przekonasz się, że jąkanie nie jest przeszkodą w nawiązywaniu przyjaźni i powodzeniu w miłości.

Lepiej mówić jąkając się niż milczeć płynnie

Pamiętaj, że jąkasz się w dobrym towarzystwie:

Mojżesz, Arystoteles, Demostenes, Izaak Newton, Napoleon Bonaparte, Wergiliusz, Karol Darwin, Marilyn Monroe, Winston Churchill, George Washington, Theodore Roosevelt Anthony Quinn, Łukasz Golec, Bruce Willis, Rowan Atkinson, Hugh Grant, Tiger Woods, Mike Tyson, Jurek Owsiak, Adam Michnik i wielu, wielu innych.

Opracowała:

Anna Gotthard- neurologopeda PPP w Chełmnie